Müfettiş, bağlı olunan kurumun işleyişini inceler ve denetler. Gerekli görürse çalışanlarla veya müdürlerle ilgili soruşturma başlatabilir. Yaptığı bütün incelemeleri bir rapor haline getirir. Bu raporu kurumun en üst amirine sunmakla görevlidir. Farklı kurumlarda çalışma olanağına sahiptir. Özel bankalar, bütün kamu kuruluşları ve özel büyük şirketler çalışma alanlarının başında gelir. Bu kadar geniş denetim yetkisine sahip olan müfettişlik nedir? Müfettiş kimdir? Nasıl Müfettiş olunur? Şartları, sınavları, görevi, eğitim, kariyer ve 2023 Müfettiş maaşı. İşte, tüm bu soruların cevapları.
Müfettiş kimdir?
Bağlı olduğu kurumun yürütmekte olduğu hizmetlere ilişkin iş ve işlemleri inceleyen ve denetleyen, gerektiğinde ilgililer hakkında soruşturma yapan ve ulaştığı sonuçları rapora dönüştürerek kurumun en üst amirine Teftiş Kurulu Başkanlığı aracılığı ile ileten kişidir. Müfettiş mesleğine müfettiş yardımcısı olarak başlanır.
Müfettiş Ne Demek?
- Müfettiş, bağlı olunan kurumun işleyişini inceler ve denetler.
- Gerekli görürse çalışanlarla veya müdürlerle ilgili soruşturma başlatabilir.
- Yaptığı bütün incelemeleri bir rapor haline getirir. Bu raporu kurumun en üst amirine sunmakla görevlidir.
- Farklı kurumlarda çalışma olanağına sahiptir. Özel bankalar, bütünkamu kuruluşları ve özel büyük şirketler çalışma alanlarının başında gelir.
- Müfettiş nedir sorusuna, tüm bu kurumlardaki işleyişi denetlemede ve yön vermede görevli olan kişidir cevabı verilebilir. Belli aşamalardan geçilerek başvuru yapılır. Başmüfettişliğe kadar yükselebilir.
- Daha rahat denetim yapmayı sağladığı için sıkça seyahat etmek gerekebilir. Bu seyahatler bazen iki ay gibi kısa sürelerde olabildiği gibi bazen de 10-12 ay kadar sürebilir. Müfettiş, kurumlarla ilgili yasa ve kanun gibi konulara hâkimdir. Teftiş adımlarını düzenli ve eksiksiz bir şekilde yerine getirir. Sorunlara karşı sakin kalmalı ve çözüm üretmelidir. Mevcut kaynakların iyi bir şekilde yönetilmesini sağlar.
Müfettiş Ne İş Yapar, Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
- Müfettiş kime denir sorusuna kısaca, bağlı bulunan kurumlardaki bütün işleyişi denetleyen kişidir cevabı verilebilir. Kurumlarda çalışan bütün personellerin görev ve sorumluluklarını denetleme yetkisine sahiptir. Yürütülen tüm işleri ve işleyişi de kontrol eder.
- Personel davranışlarının yönetmelik, yasa veya genelge gibi tüzüklere uygun olup olmadığını belirler.
- Taşra veya merkez teşkilatında gerekli görürse personeller hakkında soruşturma açabilir.
- İşlerin daha hızlı ilerlemesi için personele önerilerdebulunur.
- Kurumlarda olan her türlü yolsuzluk ve usulsüzlük konularında soruşturma açmak için raporu yetkili makamın onayına sunar. Açılan bu soruşturmaları birebir takip eder ve yürütür. Bu soruşturmalarda yer alan bütün kişiler veya kurumlar ile iletişim halindedir. Soruşturmada yer alan bütün dosyaları ve belgeleri inceler. Belgelerin doğruluğunu kontrol eder. Yaptığı soruşturmalarla ilgili bilirkişilerden veya yetkililerden bilgi ve görüş alır.
- Kurum tarafından yönlendirilen yerlere haberli veya habersiz teftiş yapar. Bu teftişlerden önce gerekli belge hazırlıklarını yapar. Teftiş sonrası ise kurumlara sunulacak raporları hazırlar. Raporlara kendi fikir, görüş ve önerilerini de ekler. Raporları ilgili kurumun üst yetkililerine sunar. Eğer teftiş edilen yer bir üretim kurumuysa malzemeleri ve ekipmanları kontrol eder. Kalite standartlarına uygun üretildiğinden emin olur. Eğer ürün standartlarını karşılamayan ürünlerin üretimi yapılıyorsa bu ürünlerin piyasadan kalkmasını sağlar. Müfettiş, ürün kalitesini geliştirmek için öneride bulunur.
- Kurum, personel veya teftiş konusunda değerlendirme yaparken müfettiş, kendi fikir, eleştiri ve olumsuz duygularını rapora yansıtmamalıdır. Yasa ihlali varsa gerekli işlemleri başlatır. Personel sözleşmelerinin gerektiği gibi yapılıp yapılmadığını denetler.
Mesleğin gerektirdiği genel özellikler
Müfettiş olmak isteyenlerin;
- Sosyal bilimlere ilgili ve bu alanda başarılı,
- Sözel ve sayısal yeteneği yüksek,
- Derinliğinearaştırma ve inceleme yapabilen,
- Analitik düşünebilen,
- Her türlü iklim ve koşullarda görev yapabilecek ve seyahat engeli olmayan,
- Objektif, kararlı, dürüst ve cesur,
- Temsil yeteneğine sahip,
- Gizlilik prensibine bağlı ve güvenilir,
kişiler olmaları gerekmektedir.
Müfettiş olmak için mezun olunması gereken bölümler
Mesleğe girebilmek için genellikle üniversitelerin hukuk, Ekonomi (İktisat), İşletme, Maliye, Kamu Yönetimi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Uluslararası İlişkiler, İstatistik, Ekonometri, Bankacılık, Finans, Risk Yönetimi, İşletme Bilgi Yönetimi, Yönetim Bilişim Sistemleri, Muhasebe, bankacılık bölümleri ile bazı kurumların görev alanlarına bağlı olarak Tıp, Eczacılık, Diş Hekimliği, mühendislik fakülteleri bunun yanında istatistik, matematik vb. bölümleri ile Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından bunlara denkliği kabul edilmiş yurt dışındaki fakültelerden olmak gerekir.
Müfettişlik eğitimin süresi ve içeriği
Müfettişlerin ön eğitimleri kendi branşlarına göre değişiklik göstermekle beraber (Tıp, eczacılık fakülteleri vb.) en az 4 yıldır.
Müfettiş yardımcısı olarak göreve başlayanların 3 yıl sonunda yardımcılıkları kaldırılır. Ancak bunun için yeterlilik şartlarına uymaları ve çalıştıkları kurumlarca yapılan yeterlilik sınavlarında başarılı olması gerekmektedir. Ayrıca 2 yıllık müfettiş yardımcılığının sonunda olumlu sicil alan ve yetkili olduğu düşünülen müfettiş yardımcılarına müfettiş gibi iş ve işlem yapma yetkisi verilebilir.
Müfettiş Olmak için Gereken Şartlar Nelerdir?
Kamu alanında ve özel kurumlarda müfettiş olmak için şartlar nelerdir bilinmesi gerekir. Kamuda çalışmak için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde yer alan bütün koşulların sağlanması gerekir. Erkek adayların askerlikle herhangi bir ilişiği olmamalıdır. En az lisans mezunu olunmalıdır. Adli sicil kaydında memuriyetiçin engel oluşturacak bir durum olmamalıdır. Alınacak sağlık raporunda, Türkiye’nin her yerinde sorunsuz bir şekilde çalışabilir onayı olmalıdır. Hem yazılı hem de sözlü sınava girebilmek için KPSS puanı gerekir. İlgili puan alanından istenilen en yüksek puanı almış olunmalıdır. Yabancı dil yeterliliğini kanıtlayacak bir sınav sonuç belgesi gerekir. Bu sınavların başında YDS ve YÖKDİL gelir. Bu sınavlardan istenilen puanı elde etmek gerekir. Yazılı sınavın yapıldığı yıl dikkate alınarak 35 yaşı bitirmemiş olunması istenir. Yapılacak olan güvenlik ve arşiv araştırmasında engel bir durumla karşılaşılmamalıdır. Özel sektörde ise KPSS ve yabancı dil sınav zorunluluğu yoktur. Bunların dışında müfettiş olabilmek için bazı beceri ve yetenek şartları da yer alır.
Müfettişlik yardımcılık dönemini
Bu dönem genel olarak 3 aşamadan oluşmaktadır.
- Adaylık dönemi
Bu süreçte adaylar eğitim tâbi tutulur ve yetkileri olmaksızın Müfettişlerin refakatinde denetim/teftişlere çıkarlar. Bu görevlerde Tutanak tutmayı, ön rapor hazırlamayı, bunlara dair yazışmaları yapmayı, kayıtları incelemeyi vs. meslekte hep kullanacakları yöntemleri uygulamalı olarak öğrenirler. Eğitim kısmında ise işin mevzuat çerçevesini ve bu noktadaki formasyonlarını geliştirirler.
- Yetki alma dönemi
Öncelikle Adaylığı döneminde refakatinde olduğu Müfettişten olumlu sicil alan, memuriyeti amirlerince tasdik edilen adaylar yetkili olmaya adım atacaklardır. Hemen her Teftiş Kurulu’nda 1.senenin sonunda(Bankalarda 2.sene sonunda) 1 senelik adaylıkta öğrenilen bilgilere dair bir “yetki sınavı” yapılır ve bu sınavın geçilmesi durumunda meslek mensuplarına “Teftiş yapma ve Rapor Yazma Yetkisi” verilir. Yani bir yetki ve sorumluluk artışı gerçekleşir. Buna bağlı olarak artık tekil bir iş yüküne sahip olunur ve bu işleri halletmek noktasında hesap vermesi gerekecektir.
- Yeterlik sonrası müfettişlik dönemi
Artık mesleğe dair yetkisini kullanarak çok sayıda işlem yapan, müeyyideler uygulayan Müfettiş Yardımcıları bunları yapmak konusunda gerçekten mahir midir bunu ölçen bir noktaya gelinir. 3. Senenin sonunda Yardımcılar bir ‘Yeterlik Sınavı’na tâbi tutulurlar. Bu sınav yine kurumun ilgili mevzuatı ağırlıklı olmakla beraber ilişkili olunan hukuk konuları ve kayıt inceleme görevi olan müfettişler açısında muhasebe bilgisini ölçen Çoğu geleneksel usulde yapılan zor bir sınavdır.
Bu sınavın ardından da ekseriyetle sözlü mülakat gelmektedir. Bu aşamalar aşıldıktan sonra; Kişi müfettiş unvanını kazanır ve müfettişin her türlü yetkisine sahip olur.
2023 Müfettiş Maaşı
1. Derece Büyükşehir Ve Bunlara Bağlı Genel Müdürlükler Müfettiş: 22.000₺ - 23.000₺
Kurum Müfettişleri Maaşı: 26.500₺- 28.000₺
1. Derece Maarif Müfettişi Maaşı: 18.500₺ - 21.000₺
1. Derece Maliye, Hazine, Gümrük Bakanlığı Müfettiş Maaşları: 26.500₺ - 28.000₺
Müfettişlik çeşitleri
İş Müfettişi
İş Müfettişi Ne Demek?
İş müfettişi; 4857 sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na bağlı kurum ve kuruluşlarda teftiş ve denetleme yapan kişilere verilen mesleki isimdir.
İş Müfettişi Ne İş Yapar? Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Sorumluluklarını İş Teftiş Kurulu Başkanlığı bünyesinde yerine getiren iş müfettişinin görevleri şöyledir:
- Mesleklere göre iş yerlerindeki çalışma ortamlarını ve koşullardan kaynaklanan riskleri kontrol etmek,
- Risk çeşitliliğine göre önlemler almak,
- İş kazası ve meslek hastalıklarını azaltmak için çalışmalar yapmak,
- Çalışma sürelerini incelemek ve ihlalleri tespit ederek çalışma sürelerini yasal sınırlara çekmek,
- İş yerinde baskı ve mobbing gibiuygulamalar olup olmadığını kontrol etmek,
- Kayıt dışı olan iş yerleri ile mücadele etmek,
- İşçilerin sosyal güvence, izin ve ücretlerini takip etmek,
- Dinamik bir çalışma ortamı sunmak,
- İş yerlerinde işin yapılış şeklini kontrol etmek,
- İş yerlerinde kullanılan makine ve cihazları incelemek,
- Çalışma koşullarını ve çalışma ilişkisini kontrol etmek.
Nasıl İş Müfettişi Olunur?
İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği'ne göre ilgili meslek grubunun eğitimini veren bölümlerden mezun olmak gereklidir. Bu meslek için özellikle eğitim veren bir bölüm bulunmamaktadır. İş müfettişi olmak için eğitimin yanında yerine getirilmesi gereken şartlar şöyledir:
35 yaşını doldurmamışolmak,
İş Müfettişi Yardımcılığı sınavınagiriş yapmak,
Sınav sonrası İş Müfettişi Yardımcısı olarak göreve başlamak,
3 yıl yardımcı olarak çalışmak,
Çalışma notları ortalaması en az 70 olmak,
Yeterlilik sınavına girmek ve yazılı/sözlü sınavdan geçmek.
Başmüfettiş
Başmüfettiş Ne Demek?
Kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra bazı büyük çaplı hizmet veren özel firmalarda hizmet veren ve çalışanları denetlemekle görevli olan kişilere başmüfettiş denir. Başmüfettiş, yaptıkları işler özelinde çalışanların her türlü denetimini gerçekleştirebilir.
Başmüfettiş, görevlerini Müfettiş Teftiş Kurulu Başkanlığı'na bağlı olarak yürütür. Görev yaptığı kurumda denetim ve sorgulamadan sorumlu en üst düzey yetkili olarak ifade edilebilirler. Müfettişin, personel üzerindeki denetim yetkisini kanun ve usule uygun bir biçimde kullanıp kullanmadığını takip eder.
Başmüfettiş Ne İş Yapar? Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Kanun, tüzük ve yönetmeliğe bağlı olarak çalışan başmüfettişin önemli görevleri bulunur. Gerektiğinde soruşturma yetkisini de kullanabilen başmüfettişin görevleri şöyledir:
- Gerek merkez birimlerinde gerekse de taşra birimlerinde çalışan müfettişlerin yasalara uygun bir denetim yapıp yapmadıklarını kontrol etmek,
- Müfettişler hakkında gelen şikayetleri değerlendirmek ve gerektiği durumlarda soruşturma takibi yapmak,
- Müfettişlerin, personel ve çalışma sistemi hakkında düzenli bir biçimde hazırladığı raporları incelemek,
- Eğer emrindeki bir müfettiş hakkında soruşturma takibi başlatılmışsa ihtiyaç halinde soruşturmada görüş bildirmek,
- Kurumda işlerin düzenli bir biçimde yürütülmesi içingerekli önlemleri almak, müfettişlerine yeni yasa değişikliklerini bildirmek.
Başmüfettiş Olmak İçin Gerekenler
Başmüfettiş olmak isteyenlerin; üniversitelerin, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinden mezun olmaları gerekir. İktisat, maliye, kamu yönetimi gibi bölümlerden mezun olanlar önce müfettiş yardımcılığı ile işe başlayıp deneyim kazandıkça açılan sınavlara başvuru yaparak başmüfettişlik kadrosuna yerleşebilirler. Fakat tıp ve mühendislik alanlarında da başmüfettişlik yapma imkanı bulmak için mühendislik fakültesi veya tıp fakültesinden mezun olmanız gerekir.
Başmüfettiş Olmak İçin Hangi Eğitimi Almak Gerekir?
Başmüfettiş eğitimlerinde; hukuk, istatistik, maliye, siyaset bilimi, sosyoloji, uluslararası ilişkiler, kamu maliyesi ve insan hakları gibi dersler bulunur. Tüm bunlara ek olarak devlet bütçesi, halkla ilişkiler, çalışma ekonomisi ve girişimcilik dersleri de yer alır.
Vergi Müfettişi
Vergi Müfettişi Ne Demek?
Vergi müfettişi, işletmelerin ve bireylerin vergi yükümlülüklerini hesaplamak, vergi beyannamelerini kontrol etmek ve vergi kaçakçılığını belirlemekle yükümlü kamu görevlisidir.
Vergi Müfettişi Ne İş Yapar? Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Maliye Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren vergi müfettişinin temel görevi, bireylerin ve ticari işletmelerin öngörülen süreler dahilinde doğru miktarda vergi ödediğinden emin olmaktır. Meslek profesyonellerinin diğer sorumlulukları şu başlıklar altında toplanabilir;
- Şirket, ortaklık ve bireylere vergilendirme konularında uzman tavsiyesi vermek,
- Araştırmalar yoluyla potansiyel dolandırıcılık olaylarını tespitetmek ve rapor yazmak,
- Vergi mükelleflerini incelemek ve rapor oluşturmak,
- Vergi kaçırma fiillerini araştırmak,
- Vergi kaçırma ve yalan beyanla ilgili şikayet ve ihbarları incelemek,
- İcra iflas dairesi memurlarının çalışmalarını denetlemek,
- Kendisine Bakanlık tarafından atanan teftiş görevlerini yerine getirmek.
Nasıl Vergi Müfettişi Olunur?
Vergi müfettişi olmak için aşağıdaki şartları yerine getirmek gerekmektedir;
- Üniversitelerin dört yıllık eğitim veren Hukuk, İşletme, Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinden veya Endüstri Mühendisliği ile İşletme Mühendisliği Bölümlerinden en az lisans derecesi ile mezun olmak,
- Kamu Personel Seçme Sınavında Maliye Bakanlığı tarafından belirtilen sınav notunu elde etmek,
- Sınav tarihinde 35 yaşını doldurmamış olmak,
- Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olmak,
- Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
- Akli melekeleri yerinde olmak,
- Askeri yükümlülüğü bulunmamak,
- 657 numaralı Devlet Memurları Kanununda belirtilen;“zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık” suçlarından hüküm giymemiş olmak,
- Vergi Müfettişi Yardımcısı olarak 3 yıl çalışmış olmak,
- Bakanlık tarafından gerçekleştirilen yazılı ve sözlü sınavagirerek vergi müfettişliğine yükseltilmek
Vergi Müfettişinde Olması Gereken Özellikler
Güçlü problem çözme ve analitik düşünme yeteneğine sahip olması beklenen vergi müfettişinin diğer nitelikleri şunlardır;
- İyi bir gözlemci olmak,
- Bağımsız düşünebilmek ve inisiyatif alabilmek,
- Güvenilir kişilik özellikleri sergilemek,
- Öz disiplin sahibi olmak ve detayodaklı çalışmak,
- Yazılı ve sözlü iletişim kabiliyeti yüksek olmak.
Banka Müfettişi Ne Demek?
Banka müfettişi, bir bankanın faaliyetlerinin yasal zorunluluklar dahilinde gerçekleşmesi ve finansal istikrarı garanti etmesini sağlar.
Banka Müfettişi Ne İş Yapar? Görev ve Sorumlulukları Nelerdir?
Kamu kurumları ve özel bankalarda görev alabilen banka müfettişinin mesleki sorumlulukları şunlardır;
- Nakit rezervi, tahsis edilmiş teminat ve banka menkul kıymetlerini doğrulamak,
- Kurumun likidite durumu ve piyasa risklerine duyarlılığını analiz etmek,
- Kazanç eğilimi ve gelecekteki beklentilerin analizini yapmak,
- Risk faktörleri ve nedenleri ile güvenli olmayan uygulamaları ele almak,
- Kurumdaki zayıflıkların ve eksikliklerin düzeltilmesini önermek,
- Mevcut işlem durumunu etkilemiş veya etkileyebilecek yasa ve yönetmelik ihlallerini engellemek,
- Kurumsal uygulamaları değerlendirmek için özel araştırmalar gerçekleştirmek,
- Teftiş raporları hazırlamak,
- Bankacılık alanındaki gelişmeleri takip ederek bilgi birikimini sürdürmek.
Nasıl Banka Müfettişi Olunur?
Banka müfettişi olmak için üniversitelerin, dört yıllık eğitim veren Bankacılık, Matematik, Maliye, İşletme, İktisat ve ilgili bölümlerinden lisans derecesi ile mezun olma şartı bulunmaktadır. Özel bankalarda çalışabilmek için başvurulan kurum tarafından düzenlenen yazılı sınav ve sözlü mülakata girmek gerekmektedir. Kamu kurumlarında çalışabilmek için ilgili kurumun kadro ilanında belirtilen kriterleri yerine getirme mecburiyeti bulunmaktadır.
Banka Müfettişinde Olması Gereken Özellikler
Bankanın iç işleyişini denetlemekle görevli olan banka müfettişinin matematiksel düşünme ve analiz yönünün kuvvetli olması beklenir. İşverenlerin meslek profesyonellerinde aradığı diğer nitelikler şunlardır;
- Raporlama prosedür ve standartları hakkında bilgiyesahip olmak,
- Bankacılık yasa ve düzenlemelerine hakim olmak,
- Finansal verileri analiz etme ve yorumlama yeteneği göstermek,
- Olumlu ve etkili çalışma ilişkileri kurabilmek,
- Pozisyonun gerektirdiği gizliliğe saygı gösterme ve sürdürme becerisini sergilemek,
- Hem sözlü hem de yazılı olarak etkili iletişim kurabilmek,
- Bireysel olarak veya ekip halinde çalışabilmek,
- İş ve zaman yönetimini gerçekleştirebilmek,
- Yurt içi ve yurt dışı banka şubelerini denetlemek üzere, seyahat engeli bulunmamak,
- Erkek adaylar için askeri yükümlülüğü bulunmamak.
