Günümüze dek işe alım uzmanları iş görüşmelerinde adaylara binlerce soru yöneltti. Zaman içerisinde bu soruların bir kısmı güncelliğini kaybederken bazıları ise önemini koruyarak hatta belli bir kısmı daha önemli ve belirleyici olmaya devam etmiş. İşte, işe alım uzmanları tarafından adaylara sorulan, güncelliğini koruyan sorular ve verilmesi gereken en doğru cevaplar…
Bir iş görüşmesinde, talip olduğunuz pozisyonu karşı tarafa hissettirmeniz gerekir. Dolayısıyla yapılan görüşmelerde karşılıklı soru ve cevap şeklinde kurulacak diyalogları, kendi lehinize döndürmek zorundasınız. Karşınızdaki büyük ihtimal sizi sınayacak ve yanlış cevaplar vermenizi bekleyecek. Peki siz sorulan sorulara en doğru cevapları nasıl vermelisiniz? İşte, işe alım uzmanları tarafından adaylara sorulan ve güncelliğini koruyan sorular ve sizlerin de vermesi gereken en doğru cevaplar…
Adresimizi kolay bulabildiniz mi?
Kolay ve önemsiz bir soru gibi gözükür ancak adresi bulmakta sıkıntı yaşadıysanız söylemeyin. Bu soruya verdiğiniz cevap sizinle ilgili ilk izlenimleri oluşturur. Sadece "Evet", "Hayır" gibi kısa bir cevap verirseniz, kısa ve net cevaplar vermeyi seven, uzun diyalogları sevmeyen, detayları pek anlatmayan bir insan olduğunuz izlenimi verir. "Web sitenizdeki harita sayesinde çok kolay buldum", "Öncesinde santraliniz ile konuşup yol tarifini aldım ve kolayca buldum" gibi bir cevap verirseniz, araştırmacı bir kişiliğiniz olduğu izlenimi verir. Nasıl geldiğinizi detaylı anlatırsanız, detaylara önem veren ve iletişime açık biri olduğunuz izlenimi verir. Tabi çok da uzatmamak gerekir, kısa ve öz bir cevapla geçin.
Bir şey içer misiniz?
Bu soru genellikle kültürümüzle ilgili bir sorudur ve hiç olmazsa bir su isteyerek davete icabet etmelisiniz. Size sunulan seçenekler arasından en iyisini değil, ihtiyacınız olan şeyi isteyin. Çünkü sizi rahatlatacak olan şey çay veya cola olabilir. Neye ihtiyacınız varsa sunulan teklifler arasından onu isteyin. Eğer size sigara ikram edildiyse bunu mutlaka geri çevirin. İş görüşmelerinde sigara içer misiniz sorusu günümüzde pek sorulmasa da bunu olumlu yanıtlamanız mülakat süreci için çok doğru olmayacaktır.
Kendinizi tanıtır mısınız?
Bir iş görüşmesine gittiniz ve ilk soru ne olacak diye bekliyorsunuz, tabiki ilk soru genelde kendinizi tanıtır mısınız ile başlar. Çok genel bir sorudur ancak görüşmeye iyi bir iş giriş yapabilmeniz için çok önemli bir sorudur. Motivasyonunuz bu sorunun aslında en iyi cevabıdır. İş görüşmesine gelmeden bu sorunun cevabını mutlaka evde hazırlamış olmanız lazım. Dikkat etmeniz gereken bir hususta, ingilizce gerektiren bir pozisyonsa cevabı Türkçe ve İngilizce olarak hazırlayın. Özellikle başvurduğunuz pozisyon için aranan özelliklere sahip olduğunuzu vurgulayan, iş odaklı, yaklaşık bir dakikalık bir konuşma olsun. Ancak önceden ezberlemiş gibi değil, doğal bir şekilde anlatın. Beden dilinizi kullanın ve kendinizden emin olun. Anlatırken; hafta sonu ne yaptığınızdan, hobilerinizden bahsetmeyin. İş deneyimlerinizden, kısaca eğitim geçmişinizden, kariyer hedeflerinizden bahsedin. Sonucu çok iyi bağlayın, konuşmanızı şu sebeplerden ötürü firmaya ve pozisyona çok uygun olduğunuzu söyleyerek bitirin.
Önceki işinizden neden ayrıldınız?
Son işinizden kötü ayrıldıysanız, kimseyi kötülemeyin. Negatif bir cevap vermeyin. Patron maaşınızı yatırmamış olabilir, sigortanız yapılmamış olabilir, verilen sözler tutulmamış olabilir. Ne kadar kötü bir deneyim yaşamış olursanız olun, çok negatif ifadeler kullanmayın. Profesyonel bir dille, bir iki cümleyle, çok detaya girmeden sebebi anlatın. Sonra eski işinizde yaptığınız işlerden, kattığınız değerlerden, öğrendiklerinizden, yani pozitif yanlarından bahsedin.
Bize deneyimlerinizden bahseder misiniz?
Birkaç iş deneyiminiz varsa, sadece başvurduğunuz pozisyonla ilgili deneyimlerinizi detaylı anlatın. Başvurduğunuz pozisyonla alakalı olmayan alanlarda daha önce çalışmışsanız bile bahsetmeyin ve odak noktasını tamamen başvurduğunuz pozisyona göre ayarlayın. Eğer yeni mezunsanız ve henüz iş deneyiminiz yoksa, staj deneyimlerinizi ve topluluklarda aktif rol aldıysanız, topluluk projelerinizi anlatın.
Önceki işlerinizde ne tarz sorumluluklar aldınız?
Aslında çok can alıcı bir soru ve sizin işe alımınızı direk etkileyecek bir soru. Bu soruda önceki işlerinizde ne kadar insiyatif aldığınızı ve şirkete kattığınız değerleri anlatın. Mümkünse rakamlarla ifade edin. Örneğin şu büyüklükteki bir projeyi şu kadar zamanda şu maliyet ve değerde tamamladık gibi. Bir de başvurduğunuz işte sizden beklenen sorumluluklarla bağlantı kurmaya çalışın. Çünkü önceki benzer pozisyonlar için aldığınız sorumluluklar bu iş için bir referans olacak.
Önceki işinizin sevdiğiniz ve sevmediğiniz yanları nelerdir?
Negatif konulardan pek bahsetmeyin ve kaçının. Önceki işinizin sevmediğiniz yanlarını çok anlatmayın. Sevmediğiniz yanları profesyonel bir dille, firmayı ve işi çok kötülemeden kısaca anlatın. Hiçbir iş veren daha önce çalıştığınız şirket hakkında olumsuz konuşmanızı benimsemez ve olumsuz konuşmanızdan hoşlanmaz. Daha çok pozitif şeylerden bahsedin. İşin sevdiğiniz yanlarını, size kattıklarını ve sizin firmaya kattığınız değerleri sade bir şekilde ve mümkünse rakamsal ifadelerle anlatın. Somut ve rakamsal veriler her zaman daha etkileyici olur.
Stresle başa çıkabilir misiniz?
Stres kontrol altında tutulduğunda olumlu dönütler sağlayabilir. Örneğin motivasyonunuzu artırır, üretkenliğinize katkı sunar, dikkatli olmanızı sağlar yada daha hızlı iş yapmanızı tetikler. Stresin hayatın bir parçası olduğunu, bunun bilincinde olduğunuzu, hatta stresin sizi motive eden iyi bir araç olduğunu söyleyebilirsiniz. İş görüşmesine gitmeden önce mutlaka bir hazırlık yapın ve yapacağınız hazırlık sırasında stresle başa çıktığınız, stres sayesinde motive olarak başarılı olduğunuz bir örnek belirleyin ve mülakatta bu örneği mutlaka anlatın.
Takım çalışmasına yatkın mısınız?
Değişen dünya düzeni, baş döndüren ve gelişen teknoloji artık tek başınıza bir işte başarılı olma şansınızı neredeyse bitirdi. Bugün yapılan işlerin büyük bir çoğunluğu takım çalışması ile yapılıyor artık. Bu sebeple, iş görüşmesinde takım çalışmasına yatkınlığınız sorgulanır. "Evet takım çalışmasına yatkınım" gibi klişe bir cevap vermekten ziyade hayatınızdan bir örnekle anlatın. Önceki iş deneyimlerinizden bir takım çalışması ya da ortak yapılan bir okul projesi ya da bir takım sporu vb. örnek olarak verilebilir. Evde iş görüşmesine hazırlık yaparken bu soruya da bir cevap hazırlayın. Hiç takım çalışmasında bulundunuz mu? Başarmaya çalıştığınız ortak görev neydi? Bu takımda sizin göreviniz ve katkınız neydi?
Neden sizi işe alalım?
Kendi hedefleriniz, deneyimleriniz ve kişisel özellikleriniz ile pozisyon için aranan özelliklerin nasıl uyuştuğunu anlatın. Başka adaylarla karşılaştırma yapmaktan kaçının. Yalnızca kendinizle ilgili yorumlar yapın. Bu soruya genel bir cevap vermeyin. Herkes çok çalışkan, istekli ve dürüst olduğunu söyler. Farklı, özgün bir cevap verin, size özel kişisel özelliklerinizden bahsedin.
Örneğin daha önce çalıştığınız deneyimlerinizi ve becerilerinizi anlatarak karşınızdakini etkilemeye çalışabilirsiniz: ”On yıl boyunca yönetici asistanlığı yaptım ve patronum sıkça ben olmadan işlerinin çok zor olacağını vurgulardı. Ayrıca bilgisayar eğitimi almaya da zaman ayırdım ve Excel konusundan çok ilerleme kaydettim ki bu da çok daha hızlı çalışabileceğim anlamına geliyor. Patronumun benden beklediklerinden çok daha fazlasını yapmaya gayret ederim ve çoğu kişi için iyi olan benim için asla yeteri kadar iyi değildir.” Gibi açıklamalar ile çalışmak istediğiniz iş ile alakalı hem ne kadar istekli hem de ne kadar bilgili ve tecrübeli olduğunuzu anlatın.
En büyük başarınız nedir?
Bu soru “Güçlü olduğunuz yönleriniz neler?” sorusuyla benzerlik gösterir. Bu tür sorulara cevap verirken subjektif öğelerden ziyade rakamsal öğeleri anlatmanız önem taşıyor. Örneğin, “Yürüttüğüm … projesi sonucunda şirketin satış rakamlarında yüzde … oranında artış gerçekleşti” gibi başarıyı rakamsal değerlerle kanıtlamanız size avantaj sağlar. Yaptığınız çalışmanın şirkete olan katkısını anlatırken abartıdan uzak durun ve başvurduğunuz pozisyonla ilgili olan başarınızı İK uzmanına aktarın.
Karşılaştığınız zor bir durumu ve onu nasıl çözdüğünüzü anlatabilir misiniz?
En yaygın davranış mülakatı sorularından biri olup, bu soruyu cevaplarken yeteneklerinizi ve becerilerinizi yine bir başarı öyküsü üzerinden anlatmanız gerekiyor. Anlatacağınız öykünün ise kısa, net ve özgün olması büyük önem taşıyor.
Neden burada çalışmak istiyorsunuz?
İş görüşmesine gelmeden önce yapacağınız hazırlık burada çok önemlidir. Firma, sektörü ve rakipleri konusunda araştırma yaptığınızı somut ve ikna edici şekilde bu soruda göstermelisiniz. Kişisel özellikleriniz, deneyimleriniz, eğitiminiz ve hedefleriniz ile firmanın nasıl uyuştuğunu anlatmalısınız. Kendinizi çalışacağınız iş pozisyonu ile alakalı en iyi ifade edebileceğiniz sorulardan biri. İşveren bu soruda sizin diğer kişilerden farkınızı görmek ister.
Şirketimiz hakkında ve şirketimizin bulunduğu sektörle ilgili neler biliyorsunuz?
Günümüzde firmalar hakkında bilgilere ulaşmak çokta zor değil. Aslında bir tuş kadar uzak size ve internetin muazzam gücünden faydalanarak çok iyi bir araştırma yapın. Artık neredeyse tüm firmaların bir web sitesi yada sosyal medya hesapları vardır. Sizde, firmanın web sitesini, sosyal medya hesaplarını, geçmişini, sektörünü, rakiplerini, Google'da firma ile ilgili haberleri, firmanın Türkiye'deki ve dünyadaki yerini, sektörün geleceğini vb. gibi konularda yapacağınız araştırma, iş görüşmenizin çok daha başarılı geçmesini sağlar. Firma ile ilgili aşağıdaki konuları da bilmenize size ciddi anlamda katkı sunacaktır.
- Organizasyon yapısı
- Ürünleri / hizmetleri
- Varsa geliştirdikleri yeni ürün veya hizmetler
- Eğitim programları
- Şirketin büyüklüğü
- Kariyer geleceği
- Bu iş alanında bulundukları süre
- Müşterilerinin çeşidi
- Geçmişteki büyüme oranları ve gelecek yıllardaki büyüme potansiyelleri
- Sosyal haklar
Güçlü olduğunuz yönleriniz neler?
Adaylara kendilerini ve güçlü yönlerini anlatabilmesi için fırsat tanıyan sorulardan biri daha bu soru diyebiliriz. Bu soruyu cevap verirken işinizle doğrudan ilgili olan güçlü yönlerinizi, anlatacağınız örneklerle ön plana çıkartın. İşinizle ilgili olmayan alakasız yönlerinizi belirterek bu soruyu cevaplamanız ise yapacağınız en büyük hatalardan biri olur.
Zayıf olduğunuz yönleriniz neler?
Bu soruyu cevaplarken adayların zayıf oldukları yönlerinin farkında olduklarını ve bu yönlerini geliştirmek için attıkları adımları İK uzmanlarına anlatması gerekiyor. O nedenle mülakatta zayıf olduğunuz yönlerinizin belirtilmesi istendiğinde, “Hiçbir zayıf yönüm yok” demek yerine, bu yönünüzün üstesinden nasıl geldiğinizi, bunun için ne yaptığınızı örnekle anlatın.
Maaş Konusunda Beklentileriniz Nedir?
Çalışacağınız sektör de ücret konusunda bilginiz yoksa kesinlikle görüşmeye gitmeden önce ciddi bir araştırma yapın. Bunu öğrenmek içinde İnternetten faydalanabilir yada benzer firmalardan çalışanlardan, arkadaşlarınızdan bilgi edinebilirsiniz. Kendi ihtiyaçlarınıza göre aylık minimum gereksiniminizi hesaplayın. Net bir rakam söylemek yerine bir aralık söyleyin. Mülakat sırasında firmadaki benzer pozisyonlarda verilen maaş dengesini de göz önünde bulundurarak uzlaşmaya açık olduğunuzu söyleyin.
Örneğin: ”Kazanacağım paradan çok çalışacağım konumla ilgileniyorum. (…)Bu kadar yıllık tecrübelerim dahilinde çalışacağım konuma uygun bir maaş beklentisi içerisindeyim. Ayrıca bu şehirde yaşamanın yüksek maliyeti göz önünde bulundurularak belirlenen adil bir maaş benim için uygun olacaktır.” Gibi kısa ve öz bir açıklamada bulunabilirsiniz.
Sormak istediğiniz bir soru var mı?
İK uzmanı böyle bir soru sorduğunda adayların çok büyük kısmı “Teşekkür ederim, bir sorum yok” cevabını verir. Ancak unutmamak gerekir ki bu soru aslında, adayın İK uzmanına “Şirketiniz hakkında araştırma yaptım ve bu şirketle oldukça ilgiliyim” şekilde düşünmesini sağlar. Bu nedenle bir sorunuzun olmadığını söylemeyin ancak sırf soru sormak için de kolay, basit sorular sormayın.
Anahtar Kelimeler: İş Görüşmesine Nasıl Hazırlanmalı , İş Görüşmesinde Etkileyici Olma İpuçları , Mülakat , Sonucu , Sonuçları , Soruları , Cevapları , Yerleri , Sözleşmesi , Nedir , Sorgulama , Sık Sorulan , En Çok Sorulan , Güncel
