Başarı için iyi bir rehbere ve ilerlediğiniz yolda daha önce o deneyimleri yaşamış başarılı kişilere ihtiyaç duyarsınız. Bizde Bilgisayar Mühendisliği alanında çok başarılı işler gerçekleştirmiş olan ve şuan Londra’da dünya çapında bir firmada; Büyük Veri, Veri Bilimi ve Dağınık Mimariler üzerine Takim Yöneticisi konumunda çalışan Bilgisayar Mühendisi Mücahit Bayar ile sizler için özel ve meslek hayatınızda size rehberlik edecek çok faydalı bir söyleşi yaptık.
Mesleğinizin tanımı - Görev yapılacak sektörler – pozisyonlar ve genel bilgiler nelerdir?
Bilgisayar Mühendisliğini anlatmadan önce Bilgisayarın kısaca bir tanımını yapmak gerekiyor. Bilgisayar, kısaca olabilecek her türlü problemin veya işin daha hızlı ve kolay yapılabilmesi için kullandığımız bir araçtır.
İşleri insandan birkaç milyar defa daha hızlı, hata yapmadan (teorik olarak) ve yorulmadan yapabilme özelliğinden dolayı her türlü işlemi bilgisayar ile yapmak mümkündür. Günümüzde bilgisayarın hayatımıza girmediği bir alan yoktur.
Bu nedenle bilgisayara ve bilgisayar sistemlerine olan ihtiyaç gün geçtikçe artmakta. Tabi ki hayatimizi kolaylaştırmak için gerekli çözümleri bilgisayar diline aktarmak ve bunun için uygun sistemleri geliştirmek gerekiyor. İşte burada bilgisayar mühendisliği veya bilgisayar bilimi devreye giriyor. Tabiiki günümüzde bilgisayar kullanımı arttığı için çözümler üretmek için kullandığımız bilgisayar da bazı sorunları kendisiyle beraberinde getirmekte. Bu sorunlar başlıca günümüzde artık işlerin karmaşıklığı ve verilerin büyüklüğü nedeniyle bir bilgisayar yetersiz duruma geliyor ve burada birden fazla bilgisayara ihtiyaç duyuyoruz ve artık her türlü iş için ayrı bilgisayar sistemleri kullanıyoruz.
Örneğin cep telefonları, tabletler, akıllı televizyonlar, akıllı cihazlar, akıllı arabalar, uçaklar, ev eşyaları vb. hemen hemen her şey akıllı olmaya başladı. Buda bilgisayar bilimini birçok alt alana bölünüyor. Her bölümün uzmanlık alanları ve kullanıldığı yerler var. Bunlardan başlıcaları network, veri bilimi, veri tabanları, yazılım, cep telefonları, cihaz üretimi, cihaz bakimi ve onarımı vb.
Tabiiki burada en çok ihtiyaç duyulan iş olarak yazılım gün yüzüne çıkıyor. Çünkü her bir sorunun kendine özgü çözümü oluyor. Burada bu çözümleri bilgisayar diline çevirmek ve gerekli algoritmalarla bilgisayarın sorunları çözmesi gerekli komut topluluğuna biz yazılım diyoruz. Bahsettiğim gibi bu çeşitlilik ve karmaşıklıklar arttıkça yazılım dilleri de gerekli sorunları çözmek için geliştiriliyor ve birçok çeşitlik göstermeye başladı.
Örneğin artık Mobil cihaz için ayrı, bilgisayar için ayrı ve web için ayrı platformlar kullanılmakta. Tabiiki bu platformlarda kullanılan diller ve araçlarda çeşitlenmeye devam ediyor. Kısacası bilgisayar Mühendisliği bütün bu çözümleri uygulama İle ilgili bir mühendisliktir.
Mesleğinizi seçmede etkili olan faktörler neler oldu?
Benim mesleğimi seçmemdeki en önemli faktör sürekli çözüm üretmek ve insanların hayatını kolaylaştırmak için sürekli katkılarda bulunmak. Bilgisayar mühendisliği de aslında tam olarak bana bunun fırsatını sunuyor.
Mesleğinizin kolay/zor yönleri nelerdir?
Mesleğimin en zor yani sürekli kendimi güncellemek zorundayım. Hızlı değişen bu teknolojiler karsısında sürekli güncel olabilmek için bir doktor veya diğer birçok meslek dalında çalışan birinden daha çok çalışmak ve kendimi geliştirmek zorundayım.
Örneğin bir doktor her öğrendiğini hayatı boyunca kullanabilir ve bilgisi atıl duruma gelmez. Ama bizim öğrenmek için 6 ayımızı verdiğimiz bir teknoloji bir yıl sonra hiç bir önem arz etmeyebiliyor, yeni bir şey çıkıyor ve bizimde bunu takip etmemiz gerekiyor. Eğer güncellenemezsek bir yıl sonra işsiz kalma olasılığı ile karşı karşıya kalabiliriz. Bu mesleğin işte en zor yanı dediğim gibi devamlı kendinizi güncellemek zorunda kalmanızdır. Kolay ve güzel yani devamlı yaşanan bu değişimler ile birlikte kendinizi daha iyi geliştirme ve insanların hayatına daha çok katkıda bulunma imkanına sahip olmanızdır. Eğer bir iş sizi geliştiriyor ve sizde o işi severek yapıyorsanız bana göre işin en kolay ve en güzel yanı odur.
İşinizin en sevdiğiniz tarafı nedir?
İşimin en sevdiğim tarafı sürekli yeni sorunlar çözmek. Ve iş yerine bağımlı olmamak. Bu meslekte genelde çalışma alanı olarak özgürsünüz. İlle de bir ofise yada bir masaya bağımlı çalışmak zorunda değilsiniz. Trenle yada uçakla seyahat ederken bile bilgisayarınızı açıp işinizi yapabilirsiniz.
Ayrıca ille de bir yerde maaşlı çalışmak zorunda değilsiniz. Varsa bir girişim fikriniz kendi işinizi kurma yada dışardan aldığınız işleri evde de yaparak rahat bir şekilde hayatınızı idame ettirebilirsiniz.
Bize mesleğinizde 1 iş gününüzü anlatır mısınız?
Sabah işe geldiğimizde ilk önce e-postalarımı ve mesajlarımızı kontrol ediyoruz. Sonra günlük toplantımızı yapıyoruz. Bu toplantı genelde 15 dakikayı geçmeyen, bir önceki gün ne yaptığımızı ve bugün ne yapacağımızı anlatacağımız bir toplantı şeklindedir. Buradaki amaç takım arkadaşlarımızla yaptığımız ve üzerinde çalıştığımız iş hakkında bilgilendirmek. Sonra çalışmaya başlıyoruz. Bizler yazılım geliştirme işinde çalıştığımız için genelde yazılım geliştirdiğimiz sektörü iyi bilmemiz gerekiyor. Ve gün içinde her yeni bir iş için araştırma yapmamız gerekebiliyor. Gün sonuna kadar bize atanan her bir görevi belirtilen zamanda yapmak zorundayız. Örneğin; bir işlemi biz hafta başında 2 saatte yapacağımızı taahhüt ediyoruz bu şekilde iki hafta yapılacak bütün işler küçük görevler şeklinde ayarlanıyor ve yapılacak zaman dilimi belirleniyor. Her gün kişi kapasitesi kadar, yapılacak işi yapıyor. Bu şekilde genelde bir iş gününü yoğun bir şekilde tamamlamış oluyoruz.
Bu mesleğe sahip olmak için hangi okullarda okumak lazım – Bu mesleği seçmek için ne gibi eğitimler almak gerekiyor. –Eğitim verilen yerler ve süreleri nelerdir-?
Bilgisayar Mühendisliği yukarıda da belirttiğim gibi artık bir dal değil, bu alanda sistemlerin çatı bilimi durumuna geldi. Bu meslek artık, yazılım mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, network mühendisliği, veri bilimi, yapay zeka vb. bir çok alanları mevcut.
Tabiiki bu alanda çalışmak için üniversite okumadan da bu alanlarda eğitim alabiliriz. Bu eğitimleri veren sertifika kurumları var onlarda işimizi görebiliyor. Ama bu işin üniversitede eğitimini almak, sağlam bir altyapıya sahip olmamızı sağılıyor. Bilgisayar bilimleri çok sağlam bir analitik ve matematik kafa yapısına sahip olmayı gerektiriyor. Bu nedenle iyi bir matematikçi çok iyi bir bilgisayarcı oluyor. Genelde üniversite süreleri 4 yıldır ama İngiltere’de bu 3 yıldır.
Türkiye’de birçok üniversitede bilgisayar mühendisliği bölümü mevcuttur. Ama bu alanda en iyi üniversitelerin başında; Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, TOBB Üniversitesi... Gibi üniversiteler gelmektedir.
İşinizi yaparken karşılaştığınız zorluklar nelerdir? Zorlukları aşmak için nasıl bir yol izliyorsunuz?
İşimizi yaparken en çok karşılaştığımız zorluklar, sürekli değişim ve gereksinimlerin değişmesi. Tabiiki buda işimizin bir parçası oluyor. Bürgün önce yaptığımız bir şeyi, bir gün sonra değiştirmemiz gerekebiliyor veya işimizi görmüyor olabiliyor. Mesleğimiz gereği devamlı değişen parametrelerle çalışmak zorunda kalıyoruz. Ama unutmamak gerekir ki bu değişimler sizlerin kendinizi daha iyi geliştirmeniz konusunda çok ciddi katkılar sunmaktadır. Sonuçta durağan bir mesleğiniz yok devamlı değişen ve gelişmeye açık bir mesleğe sahipsiniz. Zaten kendinizi güncellediğiniz zaman ortada sorunda kalmaz yani başkası için sorun olabilecek bir durum sizin için otomotik olarak kalkacak. Bu bir ekip işi olduğu için zaman zaman karşılaştığınız sorunlar karşısında ekip dayanışması ile de aşmanız mümkün olabilmektedir.
Bu meslek alanında uzmanlaşmak isteyen kişide ne gibi özellikler olması gerekiyor?
Bu meslekte başarılı olmanın en büyük etkenleri, matematik, analitik düşünme, öğrenmeye aç olma ve ortak çalışma becerisi. Bu meslekte hiçbir şey tek başına olmuyor. Bu meslekte ben her şeyi yaparım mantığı en kötü şeydir. Bu tür insanlar hiç başarılı olamazlar. Ve bu başarısızlıklarının da farkına varamazlar.
Bu meslek alanında uzmanlaşmak isteyen kişide ne gibi teknik özellikler olması gerekiyor?
Bir önceki cevabim ile ayni. Sonuçta bilgisayar mühendisliği her yönüyle teknik bilgi gerektiren bir meslek.
Bu meslek alanında uzmanlaşmak isteyen kişide ne gibi liderlik özellikler olması gerekiyor?
Bu meslekte liderlik özelliği genelde her türlü sese ve katkıya acık olma ile oluyor. Emir komuta zincirinden ziyade, takım halinde takımı koordine edebilme ile oluyor. Durumu yönetebilme, müdahale zamanını bilmek ile oluyor. Bilgisayar alanında genelde çalışanlara kendilerini ifade etme ve projeye bir katkıda bulunma fırsatı verilmediğinden çalışan orada kendini rahat hissetmiyor ve başka arayışlara giriyor. Bu işlerde kötü yönetim bütün bir projeyi batırabilir.
Genel olarak liderlik becerisi aslında gerektiren bir meslek. Çünkü bugün baktığınızda birçok ciddi girişimin arkasında bilgisayar mühendisleri çıkmaktadır. O işi kurmak tek başına yetmez, eğer ciddi bir girişiminiz varsa, onu büyütmek ve hedeflediğiniz seviyeye getirmek için iyi bir ekibe ihtiyacınız var ve buda liderlik özelliği ve işi yönetme konusunda ki beceriyi ön plana çıkarıyor.
Örneğin yemeksepeti.com’un kurucusu Nevzat Aydın bir bilgisayar mühendisi idi; ama yemek sepetini bu denli başarılı kılan 2 temel noktadan birincisi iş fikriydi ve sunduğu hizmet; ikincisi ise Nevzat Aydının liderlik özelliği yani bir amaç için bir araya getirdiği kişilerden çok iyi bir ekip meydana getirmesi ve onlara liderlik etmeyi başarmasıydı. Çok mükemmel projeler ortaya koyabilirsiniz ama o projeleri yönetmekle cidden de iyi bir liderlik ve bazen çok iyi sanat gerektirebilir.
Eğer ben sadece maaşlı çalışmak isterim, bir projeyi yönetme gibi bir hedefim yok diyorsanız o zamanda liderlik özelliği olan bir bilgisayar mühendisi olmak zorunda değilsiniz.
Aylık yada yıllık kazancınız ne kadar? Ek bir kazancınız var mıdır bu meslekte? Bu mesleği yapanlar ortalama ne kadar kazanmakta?
Benim kendi kazancımdan ziyade ortalama kazançlardan bahsedebilirim. Çünkü bireysel kazançlar bazen çok büyük rakamlara eşdeğer olabilir.
Bir yazılımcı İngiltere’de yıllık maaş ortalaması 24 000 ile 120 000 İngiliz sterlindir. Tabiiki buda vergilerden sonra aylık 1600 ile 6000 sterlin yapar. Ama genelde ortalamalar yıllık 40 000 ile 80 000 sterlin arasındadır.
Türkiye’de ise aylık ortalama 4000-7000TL gibi bir ücret ödenmektedir. Türkiye’de aylık 8000 Euro ve üzeri alanda var, bu benim bahsettiğim ortalama ücretlerdir.
Bu arada unutmadan, özel sektör ücretleri devlet kurumlarından çok çok daha fazladır. Eğer size ciddi ücretlerin ödenmesini istiyorsanız kendinizi iyi geliştirin ve özel sektörde çalışın. İşte o zaman emin olun bulunduğunuz ülkenin diğer meslek gruplarına ortalama ödediği ücretlerden çok çok üstünde kazanırsınız.
Mesleğinizde ilerlemek mümkün müdür? Ne gibi kariyer imkanları mevcuttur?
Mesleğimizde ilerlemek mümkündür. Günümüzde bütün büyük şirketlerin çoğu lideri bilgisayar mühendisi veya benzeri alanlarda uzman kişilerdir.
Benim tavsiyem mesleki ilerlemeden ziyade teknik özellikleri arttırma cabasında olmak. Çünkü sonuçta sizi farklı kılan teknik özelliğinizdir. Eğer teknik özelliklerinizi ön plana çıkarmayı başarırsanız zaten mesleğinizde kariyer yolları size sonuna kadar açılacaktır.
Mesleğinizin geleceğinizi nasıl görüyorsunuz?
Çok parlak görüyorum. Daha çok alanlarda kullanılmaya ve kullanılma çeşitliliği gün geçtikçe artmakta. Bill Gates’in birkaç ay önce söylediği bir söz vardı. Çok yakında bizler yazılımcılara aylık 1 milyon dolar ücretler ödeyebiliriz. Bu söz bile bizim mesleğin geleceğinin ne kadar parlak olduğunu göstermeye yeterli. Gelecekte yazılım olmadan neredeyse hiçbir teknolojik çalışma olmayacak, onun için yazılımcı gelecekte tüm sektörlerde ana meslek görevi gören bir alan olacaktır ve şimdiden birçok sektörde bu oldu bile.
Bu mesleğe sahip olmak isteyenler nasıl bir yol izlemeliler?
Benim bu mesleği seçeceklere tavsiyem eğer öğrenci iseler üniversitede öğretilen ve hiç bir işe yaramazmış gibi görünen bütün ıvır zıvır derslere çok iyi çalışsınlar. Örneğin biz üniversitede iken çok eski yapılar görüyorduk ama bu gördüklerimiz iş alanında çok büyük başarılara neden oluyor. Bizi hayata hazırlamıyor ama işte başarılı olmanın büyük bir etkeni. Üniversite bilgisayar mühendisini iş hayatına sokmuyor ama iş hayatında kendini geliştirmesi için gerekli donanımı sağlıyor. Daha hızlı öğreniyorsunuz ve öğrendiğinizi anlıyorsunuz.
Benim sürekli karşılaştığım bir örnek var; üniversitede algoritma gösterirler ama genelde işlere girerken veya işteyken kullanılmayan bir şey gibi görünür ama bilgisayar mühendisliğinde en önemli özelliktir. Bu nedenle Google, Facebook, Apple vb. şirketler şuan ki teknik becerilerinden çok algoritma ve matematik yeteneğine bakarlar. Çünkü genelde gireceğin işte kullandığın araç ve gereçlerin bir önemi olmayabiliyor, tamamen farklı bir şey kullanıyor olabilirler. Bu nedenle bu becerileri olan kişiler hemen öğreniyor ve daha performanslı yapılar geliştirmenizi sağlıyor.
Mesleğinizin çalışma alanları ve iş bulma olanakları nelerdir?
Bilgisayar Mühendisliğinin olmadığı bir sektör yoktur, bu nedenle her türlü sektörde iş bulunabilir. Ama benim tavsiyem bilgisayar veya yazılım ile alakalı şirkette çalışmaları. Bir bilgisayar mühendisinin işsiz kalması gibi bir durum olamaz. Ancak kötü mühendis olur. Şuan tüm dünyada çok fazla bilgisayar mühendisi açığı var. Yeter ki kendinizi geliştirin.
Daha önceleri Türkiye’de de bilgisayar mühendisi oılarak çalıştım. Ülkemizde bu alanda çalışacak birçok yer vardır. Bunlardan bazıları;
- Yazılım ve donanım geliştiren firmalar (teknokent firmaları vb.),
- Devlet kurumları olarak (Bakanlıklar, TÜBİTAK, Savunma Sanayi Başkanlığı, RTÜK, Bankalar, vb.),
- Askeri Ar-Ge Kurumları (ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, TAI, MİKES, vb.),
- Telekomünikasyon ve GSM şirketlerinde; Turkcell, Türk Telekom, Vodafone, Avea gibi.
- Üretim yapan özel şirketler (Arçelik, Bosh, Vestel, Siemens, vb.),
- Bilgisayar donanımı ve yazılımı üreten ve pazarlayan kurum ve kuruluşlarda yazılım/donanım geliştirme mühendisi, tasarım uzmanı, proje yöneticisi, bilgi işlem birimi yöneticisi, danışman ve test uzmanı gibi…
görevlerde çalışabilirler.
Mesleğiniz ile alakalı okuyan öğrencilere tavsiyeniz nedir? Staj için önerileriniz nelerdir?
Okuyan öğrencilere tavsiyem, matematik, istatistik, İşletim sistemleri, Linux ve Unix ve algoritma üzerine kendilerini geliştirsinler. Bunlardan sonrası çok kolay. Yazılım dili olarak Java, Python, C++ dillerini kesin öğrensinler bu 3 dil çok önemli.
Bunlar dışında bir tanede fonksiyonel dil öğrensinler, Scala gibi. Hemen piyasaya girecek işlemlerden ziyade bu alanlarda gelişenler daha başarılı oluyor. Piyasada popüler olan şeyler sizi bir yere götürmez. Yarın başkası gelir ama bu yetenekler sizde olduğu sürece her türlü işte ve işyerinde iş bulursunuz. İs bulursunuz derken ihya olursunuz demek daha doğru olur sanırım.
Staj için işe genelde iş yükü çok olan bir yerde staj öneririm. Staj iş hayatının aslında başlangıç noktasıdır. Gittikleri kurum ve kuruluşlarda amaçları asla zaman doldurmak olmamalı ve o kapıdan içeri girdikleri andan itibaren stajyer bir öğrenciden çok bir bilgisayar mühendisi olarak işe dört elle sarılsınlar. Zaten birçok firma mühendislerinin bir kısmını stajyerlerinden seçmektedir. Onun için staj bir öğrenci için aslında en önemli aşamadır.
Bu mesleği gönül rahatlığı ile herkese önerebilir misiniz?
Biraz stresli bir iş. İş hayatını, aile hayatını ve sosyal hayati dengelemek şartıyla herkese öneririm.
Bu mesleği seçmeseydiniz hangi mesleği seçerdiniz? Neden?
Bu mesleği seçmeseydim, Tıp veya Fizik Bilimi seçmek isterdim. Nedeni ise işimi seçmemdeki faktörde aslında anlattım; Çözüm üretmek ve insanların hayatını kolaylaştırmak için sürekli katkılarda bulunmak. Tıp veya Fizik Bilimi’nde de bunu yapacağıma inandığım için.
Kariyer hikayem...
2010 Girne Amerikan Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği lisans programı mezunuyum.
Bende diğer birçok arkadaşım gibi meslek lisesi mağdurlarındanım. 1998 yılında Sağlık Meslek Lisesinden mezun oldum ve sonrasında getirilen kat sayı uygulaması nedeniyle üniversiteye giriş koşullarımız ağırlaştırıldı. Ben de bu durumu aşmak için ön lisans okuyup bölüm birincisi olarak Bilgisayar Mühendisliği bölümüne direk geçmeyi hedefledim. Ve hedefimde basarîli oldum. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilgisayar Programcılığı Bölümünü birincilikle bitirdim ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Girne Amerikan üniversitesinde tamamladım.
Üniversite hayatim pek basarîli geçmedi ama kendi alanımda kendimi iyi derecede geliştirdim.
Üniversite hayatından sonra özellikle hem dilimi geliştirme hemde mesleğimde ilerlemek için birçok ülkeye gittim. Bunlardan bir kaçı; İsveç, İngiltere, İtalya, Polonya, Almanya gibi.
2010-2012 yılları arasında Türkiye’de kısa süreliğine çalışma imkânım oldu. Sonrasında iyi bir iş teklifi sonucu Londra’ya geldim.
Şuan Londra'da Büyük Veri, Veri Bilimi ve Dağınık Mimariler üzerine Takim Yöneticisi konumunda çalışıyorum.
Anahtar Kelimeler: Bilgisayar Mühendisliği , Mücahit Bayar , Röportaj
