Bilgisayar mühendisliği nedir? Kimler yapabilir? İş bulma olanakları nasıldır? Görevi, eğitim, kariyer, yurt dışı iş imkanı ve maaş durumu

 Meslek Ana Grubu 

 Meslek Alt Ana Grubu 

 Meslek Grubu 

 Meslek Birim Grubu 

 Gereken Minimum Eğitim Düzeyi 

. Kuruluşun işlevine göre bilgisayar donanımı ve yazılımı ihtiyacını saptar,

. Bu uygulama sistemini belli bir zaman içerisinde kurar,

. Sistemin çalışması sırasında meydana gelebilecek aksaklıkları saptar ve ortadan kaldırır,

. Sistemin iyileştirilebilmesi için gerekli yöntemleri, kullanılacak araç ve gereçleri, çalışacak personeli belirler,

. Her aşamada yapılacak işlerle ilgili ayrıntılı yönergeler hazırlar, karşılaşılabilecek güçlükler için önlemler alır ve personele bunlarla ilgili bilgi verir,

. Bilgisayar sisteminin kurulduğu kuruluşta sistem uzmanı olarak gerek donanım gerekse yazılım alanlarında hizmet verir.

. Bilgisayarın işletim sistemi üzerinde program geliştirir,

. Değişen teknolojiye göre kullanımı daha ileri düzeyde olan yeni işletim sistemleriyle eskisini değiştirir,

. Sisteme destek olacak yazılımlar geliştirir.

. Herhangi bir işi bilgisayara yaptırmak veya bir sorunu bilgisayar yardımı ile çözmek için gerekli teorik işlemleri ve bunların uygulama sırasını saptar,

. Bilgisayara verilecek verilerin ve bilgisayardan elde edilecek sonuçların biçimini belirler,

. Yazılımın akış şemasını hazırlar,

. Bu şemaya uygun olarak yazılımı herhangi bir programlama dili ile gerçekleştirir,

. Programın amaca uygun olarak çalışıp çalışmadığını, varsa çalışması sırasında meydana gelen aksaklıkları saptar,

. Eksiklikleri ve hataları, bir daha meydana gelmeyecek şekilde ortadan kaldırır,

. Programı, amaca uygun hizmet verebilecek şekilde hazırladıktan sonra kullanım yönergesini hazırlayarak bilgisayar operatörlerine teslim eder.

. Amaca yönelik kullanımı hızlı ve pratik olacak şekilde özel bir veri tabanı oluşturur,

. Varolan özel veri tabanını geliştirir,

. Veri tabanı kullanımı ile ilgili konularda çalışarak kullanıcıların sorunlarını çözümler,

. Şifre oluşturarak, veri tabanının güvenliğinden sorumlu olur.

. Diğer veri iletişim donanım ve yazılımından, bilgisayar ağlarından ve işletiminden sorumludur,

. Merkez ve merkeze bağlı diğer birimlerin birbiriyle olan veri haberleşmesinde kullanılan donanım ve yazılımların çalışmalarını devamlı kontrol eder, aksaklıklar oluştuğunda aksaklıkları ortadan kaldırır,

. Sistemin veri haberleşmesinin daha iyi, güvenli ve hızlı olması için yeni teknolojileri araştırır ve sisteme uygular.

. Kuruluşun tüm bilgi işlem çalışmalarını planlar ve yönetir,

. Yeni ya da geliştirilmiş sistemler kanalıyla, kuruluşun işleyişinde ve çalışmalarında gelişmeler planlar,

. Önerilen sistemleri değerlendirir ve uygun çalışmaları önerir,

. Ek bilgi işlem hizmetleri isteklerini değerlendirir,

. Yeni donanım ve yazılım teknolojilerini değerlendirir ve kuruluşun ihtiyaçlarına uygunluğunu saptar,

. Personel ve yazılım-donanım kaynaklarının performansını yönetime bildirir,

. Bilgi işlem çalışmaları için plan ve bütçeler geliştirir,

. Birimin çalışmalarını denetler,

. Birime alınan personelin eğitimini sağlar.

. Bilgisayar kuruluşunda çalışan personeli yazılım ve donanım düzeyinde eğitir,

. Bilgisayar kurslarında mevcut uygulama paketlerini, programlama dillerini, veri tabanı ve işletim sistemlerini, donanım teknolojilerini öğrencilere anlatır,

. Üniversitelerde bilgisayar alanında eğitmen olarak görev yaparlar.

. Bilgisayar firmalarında, satış yapan kurum ve kuruluşlarda gelişen teknolojiye göre donanım ve yazılım alanlarında tavsiyelerde bulunur,

. Firmaların, kurum ve kuruluşların karşılaştıkları sorunlar karşısında çözüm getirici önerilerde bulunur.

. Mikroişlemcinin kullanılacağı alana göre, mikroişlemcinin emir kümesini oluşturur, gerekli fonksiyonel birimleri tasarlar, geliştirir ve benzetimini yapar,

. Mikroişlemcinin kullanılacağı yerlere uygun olacak şekilde boyutları, bacak sayılarını ve diğer fiziksel özelliklerini tasarlar,

. Mikroişlemcinin donanımını amaca uygun şekilde tasarladıktan sonra mevcut yarı iletken teknolojisi ile mikroişlemciyi gerçekleştirir,

. Mikroişlemcinin gerektirdiği ara yüzler varsa bunları da mikro işlemci ile uygun olacak şekilde tasarlar ve üretir,

. Bilgisayara yaptıracağı işi veya bilgisayar yardımı ile çözeceği sorunu belirler,

. Mevcut mikroişlemci, onun ara yüzleri ve çeşitli tüm devreleri kullanmak suretiyle amacı gerçekleyebilecek donanımı kullanılacağı ortamların fiziksel şartlarına uyacak şekilde tasarlar,

. Donanımı çalıştırır, varsa eksiklerini bulur ve giderir,

. Donanımın diğer bilgisayar birimlerince tanınması için gerekli yazılımları hazırlar,

. Yazılım ve donanımı sorunsuz şekilde çalışır hale getirdikten sonra, bu teknolojinin kullanım yönergesini hazırlayarak, kullanıcıların eğitilmesini sağlar.

Yeni mezun bilgisayar mühendislerinin maaşları 2.200 TL ile 2.850 TL aralığında değişkenlik göstermektedir. Ancak alanında kendini geliştirmiş olan bir bilgisayar mühendisi doğal olarak daha fazla kazanarak 2.750 TL ile 4.000 TL arasında bir maaş almaktadır.

Tecrübeli bilgisayar mühendislerinin maaşları ise yeni mezunlara göre farklılık gösterebilmektedir. Bu tamamen bilgisayar mühendisinin kendisini geliştirmesine ve güzel projelere imza atabiliyor olmasından kaynaklanmaktadır.

Ortalama özel sektör bilgisayar mühendisi maaşları 4.500 – 5.500 Türk lirası arasındadır. Ancak programlama ve yazılım alanında çok iyiyseniz bu ücretler özel sektörde 10.000 Türk lirasını bile geçmektedir.

Kamu bilgisayar mühendisi maaşları 2018 yılında ise 4.000 TL ile 5.500 TL aralığında değişkenlik göstermektedir. Göreve yeni başlayan bilgisayar mühendisleri 4.000 TL civarında maaş alır iken daha uzun yıllar kamuda görev yapmış olan bilgisayar mühendislerinin maaşları da biraz daha fazladır. Temmuz 2018 de ki son zam ile birlikte 1/4 derecesindeki mühendisin maaşı 5.204 TL’ye çıkmıştır.

Genel olarak eğitim sonrası iş hayatında;

- Eğitim sonrası kazanç kamu kurumlarında çalışanlar için çalıştıkları kurumun statüsüne göre değişmektedir. Genellikle sözleşmeli olarak çalışmaktadırlar (kamuda). Ücretleri asgari ücretin en az 4 katı kadardır. Oldukça dolgun ücretlerle çalışmaktadırlar.

- Tecrübe ve çalışma süresine göre ücret değişikliği söz konusudur. Özel sektörde de yukarıda belirttiğimiz gibi ücretler 10.000-15.000 TL’ye kadar çıkmaktadır.

Günümüzde bilgisayarların ve bilgisayar sistemlerinin kullanım alanları oldukça genişlemiştir. İş dünyasının hemen her sektöründe, eğlence dünyasında, telekomünikasyon dünyasında ve çeşitli diğer alanlarda bilgisayar sistemleri aktif olarak kullanılmaktadır. Bu bilgisayar sistemlerinin etkin üretilmesi, test edilmesi ve kullanılması için birçok alanda bilgisayar mühendislerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bilgisayar mühendislerinin çalışma alanlarından birisi, bilgisayar destekli çözümlerin geliştirildiği ve uyarlandığı yazılım, donanım ve danışmanlık şirketleridir. Bu şirketlerde bilgisayar mühendisleri, çeşitli üretim süreçleri ve yöntemleri ile organize bir takım içerisinde yazılım ve donanım çözümlerinin geliştirilmesi, test edilmesi, desteklenmesi, pazarlanması ve bu süreçlerin yönetilmesi üzerine çalışabilirler.

Bilgisayar mühendisleri, yazılım ve donanım çözümlerinin kullanıldığı çeşitli kuruluşlarda da çalışabilirler. Eğitim, endüstri, ticaret, finans, hizmet, danışmanlık, kamu gibi çeşitli alanlardaki kurum ve kuruluşlarda bilgisayar mühendisleri, yazılım ve donanım çözümlerinin geliştirilmesi, etkin kullanılması, ihtiyaçlara uyarlanması ve yönetilmesi üzerine, farklı disiplinlerden oluşan takımlar içinde çalışabilirler.

Popüler kültür ve eğlence dünyasında bilgisayar destekli sistemlerin aktif olarak kullanılıyor olması, bilgisayar mühendisleri için renkli kariyer olanakları yaratmaktadır. Bilgisayar oyunları, web tabanlı uygulamalar ve mobil uygulamaların geliştirilmesinde bilgisayar mühendisleri aktif olarak rol almaktadır. Bu tür ürünlerin geliştirildiği ünlü sosyal medya ve oyun geliştirme şirketlerinde çalışabilmenin yanı sıra, bilgisayar mühendisleri düşük bir maliyet ile bu konularda kendi girişimlerini de başlatabilmektedirler.

Ülkemizde bilgisayar mühendislerinin çalışma alanları, donanım teknolojisini tasarlama ve üretmeden çok yazılım teknolojisi üzerinde yoğunlaşmıştır. Bilgisayar Mühendisleri yazılım ve donanım geliştiren firmalar (teknokent firmaları vb.), Devlet kurumları (Bakanlıklar, TÜBİTAK, Savunma Sanayi Başkanlığı, RTÜK, Bankalar, vb.), Askeri Ar-Ge Kurumları (ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN, TAI, MİKES, vb.), Üretim yapan özel şirketler (Arçelik, Vestel, Siemens, vb.), Bilgisayar donanımı ve yazılımı üreten ve pazarlayan kurum ve kuruluşlarda yazılım/donanım geliştirme mühendisi, tasarım uzmanı, proje yöneticisi, bilgi işlem birimi yöneticisi, danışman ve test uzmanı gibi görevlerde çalışabilirler.

Bilgisayar Mühendisleri kendi yazılım/donanım firmalarını da kurabilirler. Ülkemizde son yıllarda gelişmekte olan ve Bilgisayar Mühendislerinin çalıştığı özel uzmanlıklar ve tanımlamaları şunlardır: Disiplinli BT Uzmanlığı, Network Uzmanlığı, Yeni Nesil Hizmetler, SAP Uzmanlığı, Yazılım Mühendisliği ve Mimarlığı. İsteyen bilgisayar mühendisleri Yüksek Lisans ve Doktora programlarına devam ederek akademik kariyer yapmaktadırlar.

Mesleğin eğitimi, üniversitelerin Mühendislik, Mühendislik- Mimarlık, Mühendislik ve Teknoloji, Teknoloji, Mühendislik ve Doğa Bilimleri, Bilgisayar ve Bilişim Bilimleri, Mühendislik ve Tasarım, Mühendislik ve Bilgisayar Bilimleri ile Elektrik- Elektronik Fakültelerinin, “Bilgisayar Mühendisliği” bölümde verilmektedir.

Eğitim süresi 4 yıl, hazırlık eğitimi olan fakültelerde ise 5 yıldır. Eğitim süresince mesleki dersler ağırlıklı olarak verilmektedir.

Eğitimini başarı ile tamamlayanlara “Bilgisayar Mühendisliği” lisans diploması verilir.

Genel olarak; Eğitimin ilk yılında matematik, fizik, kimya, bilgisayar mühendisliğine ve programlamaya giriş dersleri verilmektedir. Daha sonraki yıllarda ise donanım ve yazılım ile ilgili uzmanlık derslerine geçilmektedir. Programlama Dilleri, Veri Yapıları ve Algoritmalar, Olasılık ve İstatistik, Sayısal Mantık Sistemleri, Elektrik Devre Temelleri, Elektroniğe Giriş, Bilgisayar Mimarisi ve Mantık tasarımı, Mikroişlemciler, Hesaplama Kuramı, Bilgisayar Ağları ve İletişimi, Veri Tabanı Sistemleri ve İşletim Sistemleri bu tür derslere örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca bazı üniversitelerde, öğrencilerin ilgi alanlarına yönelik Bulut Bilişim ve Kriptografiden, Hesaplamalı Geometri ve Paralel Bilgisayar Mimarilerine kadar değişen geniş bir yelpazade teknik seçmeli dersler sunulmaktadır. Tüm bunlara ek olarak, Bilgisayar Oyunları, Web Mühendisliği ve Otomatik Öğrenme alanlarında açılan seçmeli ders grupları aracılığıyla, uzmanlaşma imkanı da sağlayan üniversitelerde mevcut.

• Ortadoğu Teknik Üniversitesi

• Boğaziçi Üniversitesi

• Koç Üniversitesi

• Bilkent Üniversitesi

• İstanbul Teknik Üniversitesi

• Galatasaray Üniversitesi

• Yıldız Teknik Üniversitesi

• TOBB Üniversitesi

• Özyeğin Üniversitesi

• İstanbul Üniversitesi

• Ege Üniversitesi

• Gazi Üniversitesi

• Hacettepe Üniversitesi

• Gebze Teknik Üniversitesi

• …

Mesleğin eğitimine girebilmek için;

- Lise veya dengi okul mezunu olmak,

-ÖSYS (Öğrenci, Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Kılavuzunda belirtilen şartları taşımak.

Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programlarının; Dikey Geçiş Sınavı (DGS) Kılavuzunda belirtilen bölümlerinden mezun olanlar, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı’nda başarılı oldukları takdirde “Bilgisayar Mühendisliği” lisans programına dikey geçiş yapabilirler.

Genel olarak; Bilgisayar mühendisleri büro ortamında çalışırlar ve birinci derecede verilerle uğraşırlar, iş oturarak yürütülür, ortam genellikle sessizdir. Bilgisayar mühendisi çalışırken diğer meslektaşlarıyla ve iş sahipleriyle etkileşim halindedir.

Bilgisayar mühendisleri genellikle bir takımın parçası olarak, takım arkadaşları ve yöneticileri ile uyum içerisinde, çözüm odaklı bir şekilde çalışırlar. Bilgisayar mühendislerinin çalışma ortamları konforlu ve sakin, ücretleri ise diğer birçok mesleğe kıyasla yüksektir. Bilgisayar mühendislerinin klasik çalışma ortamları ofisler olmakla beraber, birçok bilişim firmasında bilgisayar mühendislerinin konforlarını arttıracak tedbirler alınmaktadır. Buna örnek olarak sıklıkla haberlere konu olan çeşitli uluslararası bilişim şirketlerinin oyunlar ve ilginç dekorlar ile süslenmiş eğlenceli ofis ortamları verilebilir.

Bilgisayar mühendislerinin çalışma alanlarının geniş olması, çalışma ortamlarında çeşitliliğe yol açmıştır. Yazılım ve donanım geliştirme üzerine çalışan bilgisayar mühendisleri genellikle sabit ofis ortamlarında çalışır. İş analizi görevi yapan bilgisayar mühendisleri müşteri kuruluşlara ziyaretlerde bulunarak, ofis ortamına ek olarak çeşitli saha ortamlarında da çalışır. Pazarlama alanında çalışan bilgisayar mühendisleri sıklıkla iş seyahatleri ve ziyaretleri yaparlar. Eğitim alanında çalışan bilgisayar mühendisleri sınıf ortamlarında ders verebilirler. Bunlara ek olarak, çalıştıkları alan doğrultusunda bilgisayar mühendisleri çeşitli başka ortamlarda da çalışabilirler.

Çalışma ortamından bağımsız olarak, bilgisayar mühendisleri birçok mesleğe kıyasla yüksek rağbet görmektedirler ve yüksek ücretler alırlar. Buna bağlı olarak iş değiştirme oranları bilgisayar mühendislerinde yüksek seviyelerdedir ve işsiz kalma süreleri oldukça azdır. Düşük maliyetler ile kendi girişimlerini kurabilme şansları da bilgisayar mühendislerinin yüksek kazanç elde edebilmelerine olanak sağlamaktadır.

Bilgisayar kullanımının hızla yaygınlaştığı günümüzde bilgisayar mühendisleri eğitim, endüstri, ticaret, hizmet, danışmanlık alanlarında faaliyet gösteren özel kuruluşlarda, kamu kuruluşlarında, bankalarda, üniversitelerde, bilgisayar donanımı ve yazılımı üreten ve pazarlayan firmalarda çalışabilirler.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca onaylanan eğitim kurumlarından eğitim alıp, eğitim sonunda “Eğitim Katılma Belgesi” ile Bakanlıkça açılan İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavında 70 ve üzeri puan alanlar İş Güvenliği Uzmanı Belgesi almaya hak kazanarak, İş Güvenliği Uzmanı olarak da çalışabilirler

Kamuda çalışan bilgisayar mühendislerinin çoğunluğu sistem çözümleyicisi ve eğitmen olarak, özel kuruluşlarda çalışan bilgisayar mühendislerinin çoğunluğu ise, yazılım ve donanım geliştiricisi olarak çalışırlar. Bilgisayar mühendislerinin yoğun olarak özel sektörde çalıştıkları gözlenmektedir.

Ülkemizde bilgisayar mühendislerinin çalışma alanları donanım teknolojisini tasarlama ve üretmeden çok yazılım teknolojisi üzerinde yoğunlaşmıştır.

Gelecekte meslekte görülebilecek değişiklikler

Elektronik mühendisliğinden doğan bilgisayar mühendisliği, önceleri yazılım - donanım diye ikiye ayrılmıştır. Yazılım ülkemizde önceleri inşaat mühendislerinin, sonraları ise nümerik (sayısal) analizle uğraşanların elinde bir tür programcılık olarak (şeklinde) gelişmiştir. Mikroelektronikteki gelişmeler sonucu giderek daha güçlü mikroişlemcilerin 1960'lı yılların transistörleri gibi donanımın hemen her yerinde kullanılıyor olması bu kez elektrik-elektronik ve bilgisayar mühendisleri arasındaki sınırı belirsizleştirmeye başlamıştır.

Bilgi toplumunun günümüzdeki pek çok değişik mühendislik dallarını, bir biçimde yeniden kümelendirerek daha az sayıda uzmanlık dallarına indirgeyeceği ve genelde telekomünikasyon (haberleşme) bilgisayar ve yazılım mühendisliklerinin yeniden yapılanması sonucu belki de "Bilişim Mühendisliği" diye adlandırabileceğimiz yeni bir mühendisliği ortaya çıkarabileceğini bekleyebiliriz.

Bilgisayar Mühendisliği programını bitirenlerden Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programını veya Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği ile açılan/açılacak pedagojik formasyon programını başarı ile tamamlayanlar meslek liselerinin Bilişim Teknolojileri alanı derslerinde öğretmen olarak da çalışabilirler.

Kendi branşı dışında ayrıca aylık karşılığı okutabileceği dersler;

Bilgisayar, Bilgisayar (yazılım) Bilgisayar(donanım), Bilgisayar bakım ve onarım işletme, Bölümlerin teorik ve uygulamalı meslek dersleri,

Diğer alanların Bilgisayar alanı ile ilgili tüm teorik ve uygulamalı meslek dersleri, Mikroişlemciler, Lijik, Veri Tabanı, Endüstriyel otomasyon teknolojileri, Mekatronik, Otomatik Kumanda, Bilgi Teknolojileri, Bilim ve Teknoloji, Alanın teorik ve uygulamalı meslek dersleri, Bilgi ve iletişim Teknolojileri, Küreselleşen Toplumda İletişim Teknolojileri, Bilişim Teknolojileri dersleridir.

Bu konuda da şanslı bir mühendislik dalı. Çünkü devlet kurumlarından, özel kurumlara kadar artık dışarıdan birine belli bir süre içinde proje vermek oldukça yaygın. Örneğin bir bilgisayar mühendisi kendi yazılım şirketini açıp, özel şirketlerden gerekse de devlet kurumlarından iş alıp, verilen süre içinde yazılımı teslim ederek ticaret yapabilir.

- Elektrik-Elektronik Mühendisi

- Makine Mühendisi

- Endüstri Mühendisi