İyi bir dinleyici sadece söyleneni dinlemekle kalmaz, aynı zamanda söylenmeyen ya da kısmen söylenenleri de anlar.
Bu yüzden etkili dinleme herhangi bir anda ne söylendiğini anlamanın yanısıra beden dilini gözlemleme ve sözlü-sözsüz mesajlar arasındaki uyumsuzluğu fark etmeyi de içerir.
Örneğin, birisi hayatında her şeyin yolunda olduğunu ve gayet mutlu olduğunu ağız ucuyla ya da gözleri dolu bir şekilde söylüyorsa, sözlü ve sözsüz mesajların çelişkili olduğunu fark etmelisiniz. Belki de her şey söylediği kadar harika değildir.
Etkili Dinlemenin 10 İlkesi
1-Konuşmayın
"Eğer dinlemek yerine daha fazla konuşmamız gerekseydi, iki dilimiz, bir kulağımız olurdu." Mark Twain.
Konuşmayın, dinleyin. Birisi bir şeyler anlattığında, ne söylediğini dinleyin, sözünü kesmeyin ya da cümlesini onun için tamamlamayın. Durun ve sadece dinleyin. Karşınızdaki kişi konuşmasını bitirdiğinde, söylediklerini tam olarak anladığınızı garantilemek adına onu doğrulamanız gerekebilir.
2-Dinlemek için kendinizi hazırlayın
Rahatlayın.
Konuşmacıya odaklanın. Diğer düşünceleri kafanızdan atın. İnsanın dikkati, "Öğle yemeğinde ne yesem? Otobüsün gelmesine kaç dakika var? Yağmur yağacak mı acaba?" gibi düşüncelerle kolayca dağılabilir. Diğer bütün düşünceleri kafanızdan atmaya çalışın ve dikkatinizi sadece kurduğunuz iletişimdeki mesajlara verin.
3-Konuşmacının konuşmasını kolaylaştırın
Karşınızdaki kişinin tereddütsüzce konuşabilmesi için rahat hissetmesini sağlayın.
Dinlediğiniz kişinin ihtiyaçlarını ve kaygılarını unutmayın. Kafanızı olumlu anlamda sallayarak ya da mimik ve kelimeler kullanarak karşınızdaki kişiyi devam etmesi için cesaretlendirin.
Göz temasından kaçınmayın ancak gözlerinizi dikmeyin. Dinlediğinizi ve söylediklerini anladığınızı gösterin.
4-Dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırın
Ne söylendiğine odaklanın.
Öylesine bir şeyler karalamayın, kağıtları karıştırmayın, pencereden dışarı bakmayın ve buna benzer davranışlarda bulunmayın.Gereksiz kesintilerden kaçının. Bu davranışlar dinleme sürecini aksatıp konuşmacıya sıkıldığınız ya da kafanızın dağıldığı anlamda mesajlar verecektir.
5-Empati kurun
Karşınızdaki insanın bakış açısını anlamaya çalışın.
Meseleye karşınızdaki insanın perspektifinden bakın. Önceki önyargılarınızdan kurtulun. Yeni fikirlere açık olarak karşımızdakini daha iyi anlayabiliriz. Eğer konuşmacı katılmadığınız bir şey söylüyorsa onun bitirmesini bekleyip kendi fikrinizi söyleyin. Konu üzerinde tartışın, ancak yeni fikirlere ve karşıdakinin düşüncesine açık olmaya devam edin.
6-Sabırlı olun
Bir duraksama -uzun süreli bile olsa- konuşmacının bitirdiği anlamına gelmez.
Sabırlı olun ve konuşmacının devam etmesine izin verin. Bazen cümleyi kurmak ya da nasıl ifade edeceğine karar vermek zaman alabilir. Asla konuşmacıyı bölmeyin ya da onun için cümlesini tamamlamayın.
7-Kişisel önyargılardan kaçının
Tarafsız olmaya çalışın.
Sinirlenmeyin. Karşınızdaki kişinin kişisel özelliklerinin ya da alışkanlıklarının sizi konudan uzaklaştırmasına izin vermeyin. Herkesin farklı bir konuşma tarzı vardır. Örneğin bazıları daha gergin olurken bazılarıysa daha çekingen olurlar. Bazılarının bölgesel aksanı varken bazılarının diksiyonu çok düzgündür. Bazı insanlar ayakta dolaşarak konuşmayı tercih ederken diğerleri oturmayı tercih eder. Ne söylendiğine odaklanın ve konuşma tarzını görmezden gelmeye çalışın.
8-Tonu dinleyin
Ses şiddeti ve tonu söylenenlere anlam katar.
İyi bir konuşmacı dinleyicinin dikkatini yüksek tutmak için ses şiddetini ve tonunu avantaj olarak kullanır. İzin verin, ses şiddeti ve tonu söylenenlerdeki vurguyu anlamada size yardımcı olsun.
9-Fikirleri dinleyin - kelimeleri değil
Tüm resmi anlamış olmanız gerek, sadece küçük bir kısmını değil.
Belki dinlemenin en zor yönlerinden biri de karşınızdaki kişinin söyledikleriyle bir bütün oluşturabilmektir. Tam olarak odaklanarak ve dikkat dağıtıcı şeyleri etrafınızdan uzaklaştırarak bunu daha kolay yapabilirsiniz.
10-Sözsüz mesajları izleyin
Göz hareketleri, jest ve mimikler konuşmada oldukça önemli olabilir.
Sadece kulaklarımızla değil aynı zamanda gözlerimizle de dinleriz. Sözsüz iletişim aracılığıyla gönderilen ek bilgileri izleyerek anlamalısınız.
